Wassertürme: Nordrhein-Westfalen
Regierungsbezirk Arnsberg
Bochum, Weitmar, Hattinger Straße
N 51.4422 – E 7.1922

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 8/1999.
En synvilla i Bochum är det mycket eleganta bostadshuset på Hattinger Strasse i stadsdelen Weitmar. Den yttre gestaltningen avslöjar inte att denna byggnad en gång varit ett vattentorn. Villan/tornets formspråk för snarare tankarna till sydligare nejder än dess plats i centrala Ruhrområdet.
Vattentornet hade när det stod klart år 1905 en volym på 2 000 m³, uppdelade på två reservoarer. Vattenverksförbundet Bochum tog vattentornet ur drift 1959 och sålde det 1971 till staden Bochum för en symbolisk summa. Numera huserar ett nationellt dockteaterinstitut i det gamla vattentornet.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.

Bochum, Wattenscheid, Essener Straße
N 51.4709 – E 7.1668

Bochum, Gerthe, Bövinghauser Hellweg
N 51.5236 – E 7.3055 N 51.5240 – E 7.3055

Bochum, Westpark (industry)
N 51.4815 – E 7.1980

Dortmund, Südbahnhof, Heiliger Weg
N 51.5093 – E 7.4747

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 5/2000.
Forna tiders vattenkrävande järnvägsdrift – ånglok, krävde att dessa små mobila vattentankar då och då fylldes på med nytt vatten. För detta ändamål byggdes stationära vattenreservoarer, ofta standardiserade mindre vattentorn.
Det finns dock exempel på mer särpräglade former, som vattentornet vid Dortmund Südbahnhof. Det av de tyska statsbanorna 1927 uppförda 43 meter höga vattentornet i armerad betong, ritades av arkitekterna H Lehman och M Venner.
Förutom två betongcylindrar, med en sammanlagd reservoarvolym på 800 m³ i byggnadens övre tredjedel, fylldes tornet även med kontor, övernattningsrum och badanstalt för järnvägens personal. Fasaden, där våningsplanen är markerade med horisontella putsgesimser, orienterar sig mot “Amsterdamskolans” tegelexpressionistiska formspråk.
Reservoarerna, som försörjdes från det allmänna vattenledningsnätet, var i bruk till ångloksepokens svanesång i slutet av 1950-talet. Vattentornet är nu byggnadsminne.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.
Dortmund, Bahnbetriebswerk, Brackeler Straße (railway)
N 51.5258 – E 7.4969

Dortmund, Grevel, Rote Fuhr
N 51.5693 – E 7.5580



Dortmund, Westfahlenhütte

Erwitte, Eikeloh, Rüthener Straße
N 51.6202 – E 8.3999

Hagen, Haßley, Raiffeisenstraße
N 51.3536 – E 7.5295

Hamm (1), Hellweg
N 51.6488 – E 7.8193


Hamm (2), Hellweg
N 51.6488 – E 7.8185

Hattingen, Blumenweg
N 51.3937 – E 7.1896

Lippstadt, Bökenförder Straße
N 51.6622 – E 8.3630


Rüthen, Suttroper Weg
N 51.4874 – E 8.4313

Sign at the water tower:
Wasserturm Rüthen
Der Wasserturm der stadt Rüthen wurde im Jahr 1909 durch den Kasseler Ingenieur H. Leithäuser in Ziegelbauweise erstellt.
Der turm hat eine Gesamthöhe von 35,90 m und einen Schaftdurchmesser von 7,00 m bzw. 8,50 m im Bereich des Wasserbehälter aus stahl in ca. 23 m Höhe hat ein Fassungsvermögen von 150 Kubikmeter und ist nach dem “Intze-Prinzip” konstruiert worden.
Der Turm wird auch heute noch als Gegenbehälter für die Sicherstellung des Versorgungsdrucken und der Wasserversorgung der Kernstadt Rüthen und des Ortsteils Altenrüthen genutzt. Das Trinkwasser stammt aus den eigenen Quellen im Rißneital.
In ca. 30 m Höhe befindet sich eine Aussichtsplattform die einen eindrucksvollen Panoramablick ermöglicht.
Den Schlüssel für eine Besichtigung können sie bei
Familie Hüske
Suttroper Weg 11
Tel.: 0 29 52 / 17 10
(Haus hinter dem Turm)
gegen ein entgeld von 0,50 € je Person erhalten.
Die Besichtigung erfolgt auf eigene Gefahr.
SWR, Stadtwerke Rüthen
Selm, Cappenberg, Cappenberger Damm
N 51.6602 – E 7.5327


Wetter, Volmarstein, Von-der-Recke-Straße
N 51.3637 – E 7.3694

Witten, Kermelberg
N 51.4253 – E 7.3986

Witten, Bommern, Turmstraße
N 51.4035 – E 7.3215


Regierungsbezirk Detmold
Bielefeld, Krackser Straße (industry)
N 51.9523 – E 8.5286


Bielefeld, Bahnhof (railway)
N 52.0358 – E 8.5489

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 3/2020.
Järnvägsvattentornet i den westfaliska staden Bielefeld i Tyskland är en känd byggnad för dem som har modelljärnvägar som hobby. Förklaringen är att en stor tillverkare av byggnader och andra tillbehör till modelljärnvägar har valt att göra en modell av just detta vattentorn.
Originaltornet var ursprungligen ett detaljrikt vattentorn från 1906, med tegelfasad och många fönster under klotreservoaren, en reservoarform vanlig vid de tyska järnvägarna. Nu är fönstren igenmurade och den forna glansen har falnat. Så den som vill se hur tornet en gång såg ut, får studera modellen.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.
Bielefeld, Milser Straße (industry)
N 52.0595 – E 8.6080


Detmold, Rödlingshausen, Am Wasserturm
N 51.9332 – E 8.9132


Gütersloh, Friedrichstraße
N 51.9058 – E 8.3714



Gütersloh, Carl-Miele-Straße, Miele (industry)
N 51.9127 E 8.3968



Petershagen, Fritz-Schütte-Straße
N 52.3609 – E 8.9643


Rheda-Wiedenbrück, Bielefelder Straße
N 51.8495 – E 8.3247

Warburg, Hohenwepel, Northeimer Straße
N 51.5310 – E 9.1307





Willebadessen, Willegassen/Schönthal, Schönthaler Weg
N 51.5972 – E 9.1878

Regierungsbezirk Düsseldorf
Duisburg, Eisenbahnsiedlung
N 51.3780 – E 6.6823






Project to renovation of the water tower.
Exhibition 1980 at Centre Pompidou, Paris.
Duisburg, Rheinhausen-Bergheim, Auf dem Berg
N 51.4054 – E 6.6936


Sign at the water tower:

Wasserturm Rheinhausen-Bergheim
Den Bau des Wasserturms Rheinhausen-Bergheim beauftragte die damalige Geminde Hochemmerich im Jahre 1908. Die einsetzende Industrialisierung zog viele Arbeitskräfte an und bei der Planung des neuen Wasserturms wurde eine rasch anwachsende Bevölkerungszahl zugrunde gelegt. Am höchsten Punkt der Gemeinde (36 m über NN) gelegen und mit 50 m Bauhöfe war der Wasserturm das höchste Gebäude der Gemeinde und sollte auch als Wahrzeichen von Hochemmerich dienen.
Über einem 12 Meter Sockel aus Quadermauerwerk erhebt sich ein durch Gesimse und Fenster gegliederter siebengeschossiger Turmschaft aus Ziegelmauerwerk. Der turmschaft verjüngt sich zum Auflager des Kugelbehälters auf etwa 6 Meter Durchmesser. Die schlanke Bauweise ermöglicht der Kugelbehälter der Firma Klönne, Dortmund. Der Kugelmantel ist unterhalb des größten Durchmessers von 9,20 Meter auf enem steifen Kegelmantel gelagert. Die den Behälter tragenden Bausteile sind tangential mit der Behälterwand verbunden und verjüngen sich nach unten. Dadurch verringert sich der Durcmesser des Unterbaues erheblich.
Mit dem Wasserbehälter der Bauart Klönne erreicht die Entwicklung von Gusseisen- und Stahlbehälter zur Wasserspeicherung ihren Endpunkt. Spätere Wasserbehälter werden bis heute aus Stahl- und spannbeton errichtet.
Seit 1990 steht der Wasserturm Rheinhausen-Bergheim als wichtiges Zeugnis der Entwicklingsgeschichte der Wasserversorgungstechnik und des Stadtbezirkes Rheinhausen under Denkmalschutz.
Duisburg, Paul-Esch-Straße
N 51.4124 – E 6.7637


Duisburg, Hochfeld, Liebigstraße
N 51.4132 – E 6.7443

Duisburg, Alt-Homberg, Duisburger Straße

Essen, Steeler Straße
N 51.4514 – E 7.0302



Sign at the tower:

Wasserturm Steeler Berg
Der Wasserturm wurde als Hochreservoir 1883 nach Plänen des Aachener Professors Intze erbaut. Er ist aus Schmiedeeisen gefertigt und ruht auf einem 20 m hohen massiven Unterbau. Der Wasserinhalt beträgt 2000 Kubikmeter. Nach Beseitigung der umfangreichen Kriegsschäden wurde der Wasserturm 1949 wieder in Betrieb genommen.
Am 19. März 1920 kam es hier zu bürgerkriegsähnlichen Kämpfen. Auf der einen Seite standen eine Bürgerwehr und die Sicherheitspolizei, die beide den Wasserturm verteidigten. Gegen sie kämpften Trupps der “Roten Armee”, die sich als Antwort auf den Kapp-Putsch gebildet hatte und Essen teilweise besetzte. Neun Verteidiger fielen, zwei weitere starben an ihren tödlichen Verwundungen.
Essen, Bredeney, Walter-Sachsse-Weg
N 51.4080 – E 6.9883



Essen, Frillendorf, Ernestinenstraße
N 51.4616 – E 7.0473


Essen, Steele, Laurentiusweg
N 51.4458 – E 7.0658

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 7/2020.
På högsta punkten i staden Steele i tyska Ruhrområdet byggdes 1898 ett vattentorn med tegeltornskaft och en 1 000 m3 stor nitad stålreservoar. Stålet kom kanske från Krupp-Werke, en av finansiärerna av 1864 års vattenverk i Steele. Krupp hade säte i Essen, en stad Steele blev sammanlagd med 1929.
Kuriöst är att både Steeles och Krupps vapen var tre sammanflätade ringar, trots olika historia. Tornet togs ur drift 1986 och blev byggnadsminne 1987. Efter försäljning blev tornet grundligt renoverat och fick 32 nya fönster. Här blev först galleri till 2006 och sedan kontor för ett IT-företag.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.








Essen, Bedingrade, Frintroper Straße/Am Kreyenkrup
N 51.4707 – E 6.9213

Essen, Byfang, Niederweniger Straße
N 51.3963 – E 7.1086

Essen, Isinger Feld, Hochfeldstraße
N 51.4586 – E 7.0908 N 51.4582 – E 7.0908

Gefrath, Oedt, Fabrikstraße (industry)
N 51.3308 – E 6.3760


Geldern, Brühlscher Weg
N 51.5121 – E 6.3208

Gelsenkirchen, Am Schlachthof (slaughterhouse)
N 51.5242 – E 7.0680


Gelsenkirchen, Ernst-Max-Gey-Straße (industry)
N 51.5790 – E 7.0691


Gladbeck, Grabenstraße (gasworks)
N 51.5703 – E 6.9984

Goch, Klever Straße
N 51.6855 – E 6.1597


Kempen, Heinrich-Horten-Straße
N 51.3648 – E 6.4390



Kevelaer, Kroatenstraße
N 51.5823 – E 6.2372




Krefeld, Gutenbergstraße
N 51.3350 – E 6.5479

Krefeld, Hüls, Cäcilienstraße
N 51.3698 – E 6.5094


Krefeld, Stahlwerkstraße (industry)
N 51.3350 – E 6.5479

Moers, Vinner Straße
N 51.4405 – E 6.6344

Mönchengladbach, Viersener Straße
N 51.2010 – E 6.4265

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 1/1998.
Ett tyskt vattentorn i jugendstil, som är Mönchengladbachs stolthet. Med rätta, för frågan är om det finns ett vackrare vattentorn. Men så hade det också kostat staden 216 000 Goldmark, när det stod klart 1908-1909.
För denna summa fick man en reservoar på 3 100 m³. Vill man idag även se vattentornet invändigt, kan man nyttja någon av de fem lördagar varje år, som det är allmän visning av vattentornet på Viersener Strasse.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.




Mönchengladbach, Dahl, Ohlerkirchweg
N 51.1851 – E 6.4312

Mönchengladbach, Wickrather Strasse
N 51.1534 – E 6.4347

Mönchengladbach, Rheindahlen, Mennrather Straße
N 51.4232 – E 6.9493

Mülheim an der Ruhr, Fulerum, Ludwig-Bender-Straße
N 51.1415 – E 6.3672

Mülheim an der Ruhr, Styrum, Bergstraße (Wassermuseum Aquarius)
N 51.4431 – E 6.8565

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 1/2016.
Från vattenmagasin till kunskapsmagasin är den egenbeskrivning Aquarius Wassermuseum i Mülheim an der Ruhr i Tyskland har. Vattentornet byggdes 1892/93 när August Thyssen skulle ordna vattenförsörjning för sina valsverk och gruvor. Det 35 m höga vattentornet fick en reservoar på 500 m³.
1912 överfördes vattentornet till det nybildade RWW Rheinish-Westfälisches Wassergesellschaft. 1982 togs tornet ur drift och 1992 blev det byggnadsminnesförklarade vattentornet ett vattenkunskapscentrum för att belysa olika aspekter på vattnet. Det har inspirerat svenska motsvarigheter.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.





Christian Eiden:
“Von der Brunnengemeinschaft zur Wasserindustrie.
Der Wasserversorgung der Stadt Mühlheim an der Ruhr 1870-1930″ 1996.
A gift from Andreas Macat, RWW.
Mülheim an der Ruhr, Reichsbahnausbesserungswerk (Camera Obscura)
N 51.4291 – E 6.8682

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 7/2016.
Världens största camera obscura i sin art finns i ett vattentorn i tyska Mülheim an der Ruhr. Det 25,5 meter höga tornet byggdes 1904 för att försörja den nationella järnvägens ånglok med vatten. Området med lokstallar och en stor järnvägsverkstad blev bombat 1943, men lyckligtvis klarade sig vattentornet utan skador.
När Mülheim 1992 anordnade en stor trädgårdsutställning på järnvägsområdet, installerades överst i det byggnadsminnes-förklarade tornet en camera obscura, som här innebar att man i ett mörkt rum genom en liten ljusöppning i taket samt genom linser avbildade omvärlden.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.



Wasserturm des Bahnhofs Mühlheim-Speldorf dreigeschossiger Turm aus Backstein mit aufgesetztem geschlossenem Barkhausenbehälter
Erbaut 1904 in neoromanischen Stil
Gesamthöhe: 24,00 m
Durchmesser am Fuß 11,30 m
Fassungsvermögen des Behälters: 600 cbm
bis 1945 Wasserturm der Deutschen Reichsbahn
1990-1992 Restaurierung, Um- und Anbau anlässlich der Landesgartenschau MÜGA 1992

Neuss, Norf, Müggenburgpark
N 51.1539 – E 6.7218

Nettetal, Lobberich, Hagelkreuzstraße
N 51.3063 – E 6.2879



Oberhausen, Mülheimer Straße
N 51.4861 – E 6.8641




Oberhausen, Hauptbahnhof (railway)
N 51.4746 – E 6.8537


Remscheid, Baisieper Straße
N 51.1741 – E 7.2175

Remscheid, Hochstraße
N 51.1829 – E 7.1843

Remscheid, Lüttringshausen, Garschager Heide
N 51.2121 – E 7.2510


Remscheid, Berghauser Straße
N 51.1726 – E 7.2083

Schwalmtal, Steeg, Josef-Rösler-Straße
N 51.2015 – E 6.3001

Solingen, Gräfrath, Lützowstraße
N 51.2133 – E 7.0849

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 4/2021.
Vattentornet i Gräfrath, i den kända knivtillverkarstaden Solingen i tyska Ruhrområdet, visar hur man kan omvandla ett gammalt vattentorn till ett torn med högteknologisk egg. Det byggdes 1904 som ett klassiskt Intze-vattentorn och var sedan i drift till 1983. I stället för rivning blev det byggnadsminne, men oanvänt i 10 år.
Nu har tornet blivit ett skyltfönster för två ljusteknikfirmor, men också ett torn där regenerativ energi visas, och sedan 2009 geotermiskt uppvärmt. Under glaskupolen anordnas också kulturevenemang på en lite högre nivå. Ett vässat torn, Lichtturm Solingen.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.
Straelen, Marienstraße
N 51.4421 – E 6.2556

Tönisvorst, St. Tönis, Am Wasserturm
N 51.3168 – E 6.4795


Sign at the tower:
46 Meter hoch, oktogonal und im Stil der 20er Jahre gebaut: Der Wasserturm in St. Tönis sorgte Ende der 20er Jahre dafür, dass die Bevölkerung ihr Wasser nicht mehr mühselig aus dem Brunnen ins Haus tragen musste, sondern das lebensnotwendige Nass aus einem Hahn kam. Fur diese zentrale Versorgung entschied sich der Gemeinderat im Dezember 1928 im Wesentlichen aber wegen der damals schlechten Grundwasserverhaltnisse, hygienischer Mangel, die die Versorgung der Bevölkerung durch Brunnen mit sich brachte und des unzureichenden Feuerschutzes. Nach Probebohrungen in der Umgebung erwies sich ein Turm in Nähe des damaligen Tacksees als geeignet, der sich damals etwa 750 Meter westlich dieses Standortes befand. Seinerzeit war der Tacksee ein Schwimmbad, heute steht dort ein Einkaufszentrum. Die Pumpwerksanlage im Wasserturm, bestehend aus einer elektrisch betriebenen Kreiselpumpe und einer gasbetriebenen Kolbenpumpe, versorgte über den Hochbehälter mit 250 Kubikmetern Inhalt St. Tönis mit Wasser. 30 Liter pro Kopf betrug seinerzeit der tägliche Verbrauch der rund 8000-köpfigen Gemeinde. Heute sind es 120 Liter.
Velbert, Rheinlandstraße
N 51.3323 – E 7.0459

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 2/2006.
Vattenskador i bostadshus är ett växande problem enligt försäkringsstatistiken. Eftersom det runt om i världen finns en hel del byggnader, som kombinerar bostäder med en vattenreservoar, borde dessa hus enligt logiken löpa en större risk att få skador. Risker som inte minst borde beröra Tyskland, med dess många bostadsvattentorn.
I Velbert, en tysk stad mittemellan floderna Ruhr och Wupper, byggdes ett vattentorn av denna typ år 1957. Allra överst i huset finns en 10 m hög reservoar i spännarmerad betong med en volym på totalt 3 000 m³ vatten. Det är många vattendroppar som strävar nedåt.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.
Velbert, Steeger Straße
N 51.3360 – E 7.0548

Viersen, Dülken, Albert-Einstein-Straße
N 51.2550 – E 6.3292

Viersen, Dülken, Stadtgarten
N 51.2558 – E 6.3507


Viersen, Aachener Weg
N 51.2544 – E 6.3719

Wesel, Brandstraße
N 51.6567 – E 6.6203

Information from Stadtwerke Wesel.
Der heute so schmucklos wirkende Wasserturm war einst ein dominierendes Bauwerk inmitten der damals noch befestigten Stadt Wesel. Der Wasserturm, im Jahre 1886 erbaut, hatte eine Höhe von 40 m und einen äußeren Durchmesser von 13 m an der Erdoberfläche gemessen.
Der Hochbehälter als Teil der zentralen öffentlichen Wasserversorgung diente als Wasserspeicher zum Ausgleich der Versorgungsspitzen, zugleich aber auch als Druckerhöhungsstation. Der Wasserbehälter aus Eisenblech hatte ein Fassungsvermögen von 600 m³. Im trockenen Sommer des Jahres 1911, aber auch in den Folgejahren reichte der Behälter nicht mehr als Wasserspeicher aus.
Die Projektierung und die Vorarbeiten zum Bau eines zweiten Hochbehälters waren bereits abgeschlossen, als der 1. Weltkrieg ausbrach. Nun hatten andere Dinge Vorrang. Dessen ungeachtet wurde aber der zweite Hochbehälter immer dringlicher. Aus finanziellen Gründen wurde beschlossen, in den vorhandenen Wasserturm einen zweiten Behälter einzubauen. Mit dem Bau wurde 1923 begonnen und in 1924 abgeschlossen. Der zweite Behälter hatte ein Fassungsvermögen von 360 m³ und wurde auf Stützen montiert, weil das Turmmauerwerk die zusätzliche Last nicht tragen konnte. Seit 1924 gibt es also zwei Behälter im Wasserturm. Diese technische Rarität, aus der Not geboren, wird baulich dadurch komplettiert, dass durch die zylindrische Ummantelung des alten kegelförmigen Turmbauwerks seit 1933/34 sich zwei Wassertürme in einem befinden.
Seit 1987 ist der Wasserturm technisches Denkmal. Unter dem Motto „Kunst im Turm“ werden seit 1991 wechselnde Ausstellungen durchgeführt.
Wuppertal, Lichtscheid, Schliemannweg
N 51.2434 – E 7.1900

Wuppertal, Hainstraße
N 51.2787 – E 7.1297

Wuppertal, Vohwinkel, Rosskamper Straße
N 51.2200 – E 7.0792


Wuppertal, Hatzfeld, Zum Alten Zollhaus (1)
N 51.2938 – E 7.1838


Wuppertal, Hatzfeld, Zum Alten Zollhaus (2)
N 51.2940 – E 7.1845

Wuppertal, Nächstebreck, Haßlinghauser Straße
N 51.3084 – E 7.2490

Wülfrath, Am Wasserturm (demolished)
N 51.2833 – E 7.0584

Regierungsbezirk Köln
Aachen, Belvedere, Lousberg
N 50.7864 – E 6.0806

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 1/2014.
I Karl den stores huvudstad Aachen, nära trepunkten för Tyskland, Nederländerna och Belgien, finns ett vattentorn på höjden Lousberg med namnet Belvedere, det franska ordet för utsiktstorn. Tornet, som är byggt 1956-58, fick kontor på de nedre planen och 1970 överst en roterande restaurang med en utsiktsplattform.
I början av 1990-talet upphörde restaurangrörelsen, den gick inte runt. Försöket 2005 med kafé slutade 2011, det blev inte heller nu snurr på ruljangsen. Vattentornsfunktionen upphörde helt 1988 och sedan 1990 är tornet byggnadsminne och ett exempel på 1950-talets stil.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.
Aachen, Herzogenrath, Vereinigte Glaswerke (industry)

Alfter, Gielsdorf, Kirchgasse
N 50.7226 – E 7.0147

Bergheim, Glessen, Giethgasse
N 50.9719 – E 6.7427

Bonn, Bad Godesberg, Waldstraße
N 50.6848 – E 7.1313

Bornheim, Rösberg, Theizenkreuzweg
N 50.7653 – E 6.9128


Brühl, Liblarer Straße
N 50.8207 – E 6.8822


Wasserturm der Stadtwerke Brühl


Düren, Merken, Quirinusstraße
N 50.8474 – E 6.4161

Erkelenz, Neußer Straße
N 51.0794 – E 6.3278

Erkelenz, Matzerath, Hückelhovener Straße
N 51.0724 – E 6.2717

Frechen, Am Wasserturm
N 50.9087 – E 6.7927


Geilenkirchen, Sittarder Straße / Nierstraßer Weg
N 50.9673 – E 6.1034



Heinsberg, Hülhoven, Gangelter Straße
N 51.0426 – E 6.1315

Hennef, Heisterschoß, Turmstraße
N 50.8067 – E 7.3174

Köln, Kaygasse, Hotel im Wassertürm (hotel)
N 50.9316 – E 6.9515

Läs om vattentornet – Ebers vattentorn – Cirkulation nr 5/2002.
Eau de Cologne är kanske det, som numera fyller det gamla vattentornet på Kaygasse i Köln. Annorlunda var det, när det 35 meter höga tornet stod klart 1872, då fylldes det med en annan form av vatten från Köln, 3 600 m³ dricksvatten. Det av den engelske arkitekten John Moore ritade tornet avställdes vid det förra sekelskiftet, varefter det hyste verkstäder och lager.
Under det andra världskriget blev tornet en bunker med tjock betong. Krigshandlingarna skadade tornet svårt, men det gick en ny vår till mötes när det i slutet av 1980-talet byggdes om till ett ytterst smakfullt lyxhotell, kanske Tysklands bästa och mest särpräglade, där gästerna säkert omslutes av någon eterisk vätska.
Ladda ner Cirkulations version som en pdf-fil.
Köln, Kalk, Köln Arcaden
N 50.9382 – E 6.9973

Köln, Stammheim, Türkstraße
N 50.9800 – E 6.9977

Leverkusen, Olof-Palme-Straße
N 51.0387 – E 6.9835

Merzenich, Mühlenstraße
N 50.8234 – E 6.5343


Nörvenich, Frauwüllesheim, Dreikönigenstraße/Marienstraße
N 50.7942 – E 6.5713

Rheinbach, Stadtpark
N 50.6176 – E 6.9516


Schleiden, Vogelsang
N 50.5870 – E 6.4493

Siegburg, Am Turm
N 50.7903 – E 7.2241

Übach-Palenberg
N 50.9235 – E 6.1174

Vettweiß, Ginnick
N 50.7039 – E 6.5704

Wegberg, Arsbeck, Heuchterstraße
N 51.1420 – E 6.2000

Wegberg, Uevekoven, Grobenweg
N 51.1256 – E 6.2813

Wesseling, Brühler Straße (Degussa) (industry)
N 50.8327 – E 6.9760

Würselen, Bardenberg, Niederbardenberger Straße
N 50.8430 – E 6.1116

Regierungsbezirk Münster
Ahlen, Guissener Straße
N 51.7415 – E 7.9058


Ahlen, Warendorfer Straße
N 51.7917 – E 7.9036

Bocholt, Auf der Recke
N 51.8433 – E 6.6138

Borken, Wallstraße
N 51.8435 – E 6.8561

Dorsten, Am Wasserturm
N 51.6554 – E 6.9685

Emsdetten, Grevener Damm
N 52.1614 – E 7.5485

Gronau, Eschweg
N 52.2061 – E 7.0261

Herten, Scherlebeck 1+2, Westerholter Straße
N 51.6174 – E 7.1574 N 51.6176 – E 7.1582


Münster, Am Wasserturm
N 51.9470 – E 7.6200

Münster, Buddenturm
N 51.9662 – E 7.6231

Recklingshausen, Ostscharweg
N 51.6162 – E 7.2276

Rheine, Hauhenhorster Straße
N 52.2594 – E 7.4503

Stadtlohn, Escherstraße
N 51.9880 – E 6.9105


Warendorf, Zur Herrlichkeit
N 51.9504 – E 8.0094

Warendorf, Freckenhorster Straße
N 51.9416 – E 7.9839

